Raderbrancard
Identificatie |
| Objectnummer | V1992-0012 |
| Locatie van bewaring | Karrenmuseum |
Typologering |
| Objectcategorie 1 | karren |
| Objectcategorie 2 | 2-wielige voertuigen |
| Objectnaam | raderbrancard |
| Titel | Raderbrancard |
Beschrijving |
| Opbouw | Met de hand geduwd, tweewielig (12 spaken, 6 velgen) geveerd voertuig. Een onderstel met een ijzeren as, 2 enkele bladveren (1 veerblad, veerstroppen, veerhanden) en een inklapbare steun (H-steun). Het berriestel (2 berrieboom, 2 ijzeren scheien). 2 ijzeren steunen aan weerszijden voor het draagbaar.
Afneembaar draagbaar met een berriestel (2 berriebomen, 4 ijzeren scheien) doorlopend tot handbomen. Canvas gespannen op berriebomen en aan 2 ijzeren steunen aan voorzijde van de berriebomen. Beugels op berriebomen met 4 houten huifhoepels met huif. Voorzijde afsluitbaar met riemen en gespen. De kleurstelling van deze kar is overwegend zwart met een gebroken wit (kleur van het canvas) in de huif. |
| Beschrijving | Een raderbrancard is een met de hand geduwd tweewielig voertuig dat uit twee afzonderlijke delen bestaat: een handkar of stootkar met hoge wielen in combinatie met een brancard. De raderbrancard, ook wel raderbaar genoemd, werd in 1869 bedacht door Cornelis de Mooij, arts en officier van gezondheid in het Nederlandse leger. De Mooij werd bekend om zijn vele vernieuwende ideeën met betrekking tot verbandmiddelen, wondbehandeling en technische hulpmiddelen bij operaties. Het idee van de raderbrancard kwam voort uit de behoefte binnen het Nederlandse leger om gewonden op het slagveld op een comfortabele manier te vervoeren. In tegenstelling tot de gewone brancard, waar minimaal twee dragers voor nodig waren, kon een raderbrancard eventueel bediend en geduwd worden door één persoon. Het metalen frame van de handkar werd namelijk over de brancard met de gewonde gereden, waarna het voeteneinde van de brancard met haken aan de kar werd bevestigd. Door aan de andere kant het frame naar beneden te drukken kwam het voeteneind omhoog en kon ook het hoofdeind worden aangehaakt.
Deze geveerde handkar met afneembare brancard beschikt niet over het kenmerkende metalen frame van de raderbrancard naar het ontwerp van de Mooij. Het principe is echter gelijkaardig. De brancard dient met twee personen op de handkar bevestigd te worden en kan vervolgens door één persoon met de hand voortbewogen worden. |